کتاب ممنوعه

کتاب ممنوعه

کتاب ممنوعه در ایران و جهان:
عده ای گمان میکنند که بحث کتاب های ممنوعه مختص ایران است و سانسور و ممنوع کردن کتاب چاپ و انتشار فقط در ایران وجود دارد در بخش زیر این موضوع را مورد بررسی قرار میدهیم
در زمان شاه هم تعدادی از کتاب ها حتی ترجمه از نویسندگانی مشهوری خارجی مثل جک لندن “کتاب پاشنه آهنین” یا نویسندگان داخلی کتاب هایی از بزرگ علوی ممنوع بوده یا برای بخش های دولتی ممنوع بوده اند
در دیگر کشور ها هم کتاب هایی ممنوع هستند حتی در ایالات متحده آمریکا تعداد از کتاب هایی که در کشور های دیگر ممنوع هست انتشارشان در بخش زیر نام برده میشود:

کتاب ممنوعه خوشه های خشم : جان اشتاین بک، نویسنده نام آشنای امریکایی در کتاب خوشه های خشم به داستان بی عدالتی ها و زندگی فلاکت بار خانواده ای امریکایی می پردازد. انتشار این رمان که جزو برترین رمان های قرن بیستم به شمار می آید، در امریکا ممنوع و حتی نسخه های آن به آتش کشیده شد.

کتاب ممنوعه موش ها و آدم ها : جان اشتاین بک پیش از نوشتن «خوشه های خشم»، موش ها و آدم ها را نوشت؛ کتابی که باز هم در مورد فقر و تنگدستی مردم امریکا بود. این کتاب به دلایلی چون توهین های نژادی، ناسزا و ترویج کشتن از سر ترحم از کتابخانه های عمومی امریکا جمع آوری و مطالعه آن در مدارس ممنوع شد.

کتاب ممنوعه برباد رفته : رمان مشهور مارگارت میچل که به خاطر آن جایزه ادبی پولیتزر را به دست آورد و یکی از مهم ترین فیلم های کلاسیک تاریخ سینما بر اساس آن ساخته شد. این کتاب به رغم شهرت جهانی اش در ایالات متحده ممنوع الانتشار شد؛ ممنوعیتی که هنوز هم پابرجاست. دلیل این ممنوعیت پرداختن به مباحث تبعیض نژادی عنوان شده است.

کتاب ممنوعه پرتقال کوکی : استنلی کوبریک فیلم پرتقال کوکی را بر اساس رمانی به همین نام نوشته آنتونی برگس، تولید کرد. اما هم کتاب و هم فیلم در امریکا مورد سانسور قرار گرفتند و کاتولیک ها علیه آن موضع تندی اتخاذ کردند. انتشار این کتاب به دلیل خشونت بیش از حد که باعث ایجاد اضطراب عمومی و شوک به مخاطب می شود، ممنوع اعلام شد.

کتاب ممنوعه هری پاتر : نوشته جی کی رولینگ که مجموعه چند را شامل می شود. با آنکه همه نسخه های آن به فیلم های سینمایی تبدیل شده اند اما این کتاب ها که در ایران خوانندگان زیادی نیز دارد در امریکا و انگلستان به دلیل ترویج جادوگری ممنوع اعلام شده است!

کتاب ممنوعه قلعه حیوانات ( مزرعه حیوانات) : جورج اورول نویسنده انگلیسی با نام دو کتابش یعنی قلعه حیوانات و «۱۹۸۴» یکی از پر بحث ترین نویسندگان معاصر به شمار می آید. می گویند اورول این کتاب را در هجو انقلاب کمونیستی شوروی نگاشته است به همین دلیل روس ها انتشار آن را در شوروی ممنوع اعلام کردند. حالا سال ها است که شوروی از هم متلاشی شده است اما این بار خواندن کتاب قلعه حیوانات در امارات متحده عربی ممنوع اعلام شده است!

کتاب ممنوعه جادوگر شهر اوز : در اوایل قرن گذشته «ال فرانک بوئم» رمانی را برای کودکان نوشت به نام جادوگر شهر اوز بر اساس این کتاب تا به حال هم فیلم سینمایی و هم چند مجموعه انیمیشن تولید شده اما در برخی از ایالات امریکا به دلیل چیزی که ترویج سوسیالیسم خوانده می شد، خواندن جادوگر شهر اوز ممنوع اعلام شد.

کتاب ممنوعه ماجراهای هاکلبری فین : رمان مارک تواین که ادامه رمان «تام سایر» به شمار می رفت، در سال ۱۸۸۴ منتشر و درست یک سال بعد انتشار آن ممنوع شد. یکی از دلایل این کار، توهین های نژادی و نشان دادن نابرابری های نژادی عنوان شده است.

در کنار این نام ها می توان “کلبه عمو تم”، “۱۰۰ سال تنهایی”، “کد داوینچی”، “مرگ فروشنده” و چند کتاب دیگر را اضافه کرد که نمی توان آنها را در کتابخانه های عمومی امریکا پیدا کرد و اجازه قرار گرفتن در قفسه های کتاب آمریکا را ندارند.

طی جنگ جهانی دوم فرانکلین روزولت رییس جمهور وقت امریکا رسما دستور ایجاد دفتر سانسور را داد. این مقایسه کوتاه با آنچه در بازار نشر ایران می گذرد، فرصت خوبی است برای درک آنچه در کشور ما و غرب می گذرد، علاقه مندان می توانند لیست بلند بالای کتاب های ممنوع شده در غرب را در سایت های ضدسانسور جست وجو کنند.

در حال حاضر در ایران هم تعدادی از کتاب ها اجازه انتشار ندارند و تعدادی از کتاب هایی که اجازه انتشار داشته اند ، مجوز انتشار شان باطل شده و به جمع کتاب های ممنوعه اضافه شده اند.
قوانین چاپ کتاب را ارگان مربوطه در وزارت ارشاد اسلامی کنترل میکند و قبل و بعد از انتشار با موازین شرعی و قانونی جاری جمهوری اسلامی ایران تطبیق میدهد.